Brak przedszkoli publicznych i programy adaptacyjne, czyli o tym, dlaczego sześcioletnie podstawówki czasami trwają osiem lat, a nowi uczniowie mają dziecięcych opiekunów. Zapraszamy do zapoznania się z kolejnym odcinkiem serii o oświacie w krajach UE.
Bez przedszkola też da radę!
Tym razem brak instytucji przedszkola w edukacyjnym życiorysie dziecka nie zależy jedynie od woli rodziców. Irlandia po prostu nie ma zorganizowanej sieci placówek tego typu. Jednak prawo umożliwia kształcenie jeszcze przed rozpoczęciem obowiązku szkolnego. Rozwiązaniem są tzw. klasy niemowlęce (Junior & Senior Infants) zrzeszające cztero- i pięciolatki, działające przy szkołach i przygotowujące do nauki w nich. Taką opcję wybiera ponad 60% rodziców.
Obowiązek szkolny po irlandzku
Cztery lata po utworzeniu samodzielnego państwa (Aktem Republiki Irlandii z 1948 roku) wprowadzono w tym kraju obowiązek szkolny obejmujący dzieci od 6 do 12 roku życia. W roku 1967 przedłużono go do 15 lat, a od 2000 obejmuje młodzież do 16 roku życia. Pierwszym etapem drogi każdego młodego Irlandczyka ku oświeceniu jest sześcioletnia szkoła podstawowa (primary school). Do wyboru jest kilka rodzajów placówek: national school;najbardziej popularne szkoły publiczne, zwykle zarządzane przez Kościół Katolicki, Multidenominational School; szkoły prowadzone przez podmioty prywatne, i Gaelscoil – gdzie językiem wykładowym jest irlandzki. Nauka w tutejszych podstawówkach charakteryzuje się swobodą stosowanych przez nauczycieli metod kształcenia. Trudno mówić również o jednolitych planach zajęć.
Program niezmiennie obejmuje jednak: języki, matematykę, nauki społeczne i środowisko naturalne, sztukę (w tym muzykę) i prace ręczne, wychowanie fizyczne i religię. W wyniku przeprowadzanych testów i sprawdzianów, powstaje tzw. „karta szkolna ucznia”. Staje się ona podstawowym dokumentem dopuszczającym do rozpoczęcia nauki w szkole średniej pierwszego stopnia. Irlandia, nauczona doświadczeniem, ma w większości instytucji edukacyjnych tego typu przygotowane programy adaptacyjne dla imigrantów.
Najczęściej sześciolatek pochodzący z innego kraju nie musi być aktywny na zajęciach przez pierwsze dwa miesiące nauki. Dostaje jednak listę niezbędnych słów do opanowania i ucznia-opiekuna. Dopiero po zaaklimatyzowaniu się jest wdrażany w szkolne życie. Wiele szkół organizuje też dodatkowe lekcje angielskiego lub irlandzkiego dla cudzoziemców.
Życiowe wybory, czyli szkoła średnia
Kształcenie w szkole średniej dzieli się na dwa cykle:
1. szkoła średnia pierwszego stopnia (tzw. junior cycle), obowiązkowa, trwająca trzy lata (12-15 roku życia), z czterema typami szkół: szkoła klasyczna i tradycyjna (voluntary school) ; szkoła wielokierunkowa (comprehensive), która jest połączeniem szkoły gramatycznej, technicznej i nowoczesnej; szkoła publiczna (community) , z procesem dydaktycznym zbliżonym do szkoły wielokierunkowej; szkoła zawodowa, przygotowująca do dalszego kształcenia w cyklu przysposobienia zawodowego drugiego stopnia. Niezależnie od typu wybranej szkoły na jej zakończenie uczniowie zdają egzamin i otrzymują świadectwo Junior Certificate, które uprawnia do podjęcia nauki w szkołach średnich drugiego stopnia.
2. szkoła średnia drugiego stopnia jest nieobowiązkowa i trwa trzy lata ( 15-18 roku życia). Od tego, do jakiej szkoły zmierzą kolejne kroki ucznia, zależy jego edukacyjna przyszłość. Odpowiednikiem naszej matury jest the State Leaving Certificate Examinations, który umożliwia staranie się o miejsce na uczelni wyższej. Natomiast szkoły przysposobienia zawodowego drugiego stopnia nie dają możliwości kontynuacji nauki na studiach wyższych, umożliwiają jedynie podjęcie pracy.
Czy wiedziałeś, że…
W Irlandii skala ocen nie jest numeryczna, lecz alfabetyczna. Ma też większą rozpiętość niż jej polski odpowiednik i każdej literze przypisany jest określny procent posiadanej wiedzy, np. A1-A2 oznacza opanowanie 85-100 proc. wymaganej wiedzy, B1 do B3 -> 70-84 proc. wiedzy itd… Jeśli natomiast znajomość materiału nie przekracza 10%, nauczyciel przyznaje tzw. no grade, odpowiednik naczej jedynki. W zasadzie nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna, jednak rodzice muszą być przygotowani na dodatkowe koszty takie jak: książki, opłaty egzaminacyjne, komitet rodzicielski, mundurki czy obuwie.
Rodzice o niskich dochodach mogą ubiegać się o pomoc na zakup mundurków oraz podręczników. Wsparciem jest w takich wypadkach program Back to School Clothing & Footwear Scheme, który jest uruchamiany 1 czerwca i trwa do 30 września każdego roku. Prowadzą go lokalne oddziały HSE (Health Service Executive). Natomiast o pomoc w zakupie podręczników należy dowiadywać się bezpośrednio w szkole.
Źródła informacji:
1. http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/15935,jakie_warunki_musi_spelnic_polak_mieszkajacy_w_irlandii_ aby_zapisac_tam_dziecko_do_szkoly.html
2. http://nastyku.w.interia.pl/inna%20edukacja/praca%20o%20Irlandii%20Renata%20Iza %20Rzeszotarska.pdf
3. http://www.edu.edu.pl/porady/nauka-i-studia-w-irlandii/5460
