Jakiś czas temu przyglądaliśmy się systemom edukacji w krajach Europy. Tym razem pod uwagę weźmiemy kraj oddalony o ponad 9 tysięcy kilometrów, a jednocześnie najczęściej wybierany przez młodych Polaków ubiegających się o studia za granicą.
Stany Zjednoczone ze względu na swoją wielkość mają jeden z najbardziej zróżnicowanych i zdecentralizowanych systemów oświatowych na świecie (choć zdarzają się wyjątki, do których należą amerykańskie akademie wojskowe i szkoły dla Indian). Przyczyną takiego stanu jest na przykład fakt, że rząd federalny ma niewielki wpływ na decyzje dotyczące polityki oświatowej. “Udziały” rządu przeszły natomiast w ręce władz lokalnych. Wśród decydentów są wyżsi urzędnicy i sędziowie, a także tysiące społeczności lokalnych. Dodatkowym elementem w tej mozaice są prywatne placówki obejmujące zarówno niższe jak i wyższe etapy nauki.
Dawno temu na zachodzie – czyli początki edukacji w USA…
Pierwsze rozporządzenia oświatowe wydano w roku 1642. Władze kolonialne stanu Massachusetts zawarły w nich potwierdzenie dla odpowiedzialności, jaka spoczywa na każdej rodzinie za umożliwienie swoim dzieciom nauki czytania oraz przygotowania ich do pełnienia zawodu, jak i ustalenia dotyczące publicznej odpowiedzialności za oświatę. Jeśli zaś rodzina nie umożliwiła dziecku nauki, trafiało ono na warsztaty przygotowujące do wykonywania określonego rzemiosła (z pomocą przychodzili wtedy miejscowi radni tzw. selectmen). Wkrótce podobne zarządzenia wydano w Nowej Anglii i koloniach środkowego Atlantyków. Jednocześnie na tych ziemiach wyrastają pierwsze szkoły. W 1647 roku, kolonialne władze stanu Massachusetts uchwaliły pierwszą ustawę dotyczącą organizacji oświaty. Zobowiązywała ona wszystkie miasta składające się z minimum pięćdziesięciu rodzin do zatrudnienia nauczyciela nauczającego czytania, natomiast miasta składające się z ponad stu rodzin – do organizacji własnej szkoły średniej o poziomie ogólnokształcącym. Kolejne ustawy, uchwalone dopiero pod koniec XVIII wieku, zawierały informacje dotyczące:
- obowiązku szkolnego (czyli zobowiązania dzieci do regularnego chodzenia do szkoły)
- mianowania nauczycieli
- użytkowania budynków należących do szkół
- kontroli funkcjonowania szkół
Ponad sto lat później (lata 1785-1787) wydano regulacje prawne, które wspominały o konieczności rezerwacji określonej części ziem z każdego miasta pod zabudowę szkoły. Dokumenty te zapoczątkowały zwyczaj publicznego wspierania oświaty. Gdy miasta zaczęły się rozrastać to im w udziale przypadła troska o miejscową edukację i nadzór nad szkołami i zatrudnianiem nauczycieli.
W koloniach południowych oraz środkowoatlantyckich zalążki oświaty były ściśle związane z angielskimi szkołami prywatnymi, do których uczęszczały dzieci pochodzące z wyższych sfer. Dla dzieci pochodzących z rodzin, które nie miały tyle szczęścia przeznaczone były natomiast szkoły przykościelne. Nie trwało to jednak długo, bo wkrótce i tam zawitał wzór szkoły publicznej Nowej Anglii.
Od 1826 roku w Massachusetts obowiązywał nakaz powoływania oraz utrzymywania przez wszystkie miasta komitetów szkolnych, a już trzy dekady później wspomogły je stanowe ministerstwa oświaty, biura stanowego inspektora szkół i seminaria nauczycielskie. Kolejne pojawiające się ustawy nakładały na określone miasta obowiązek założenia i utrzymywania wyższej szkoły. Rok 1852 to data znamienna. Wprowadzono wtedy w stanie Massachusetts obowiązek szkolny, którym to do 1865 roku zostały objęte niemal wszystkie stany.
