Ocena jest dwuetapowa. Pierwsza część diagnozy obejmuje przekrojowy sprawdzian, zbliżony formułą do egzaminu kończącego dany etap edukacji (egzamin ósmoklasisty lub matura), co pozwala przyszłym absolwentom oswoić się z obowiązującym formatem testów. Na jej podstawie następuje porównanie osiągniętych dotychczas efektów kształcenia z tymi, które określone są przez podstawę programową.

Druga część diagnozy skupia się na obserwacji uczniów w czasie trwania lekcji pokazowej. Jej założeniem jest określenie szybkości oraz sposobu przyswajania nieznanego wcześniej materiału. Lekcja ta może dotyczyć zarówno jednego, jak i kilku przedmiotów szkolnych. Powinna ona przebiegać w naturalny, rutynowy sposób.

W zależności od przedmiotu oceniane jest tempo zdobywania nowej wiedzy i umiejętności przez uczniów oraz skuteczność używanych przez nauczyciela metod dydaktycznych.

Otrzymane dane analizowane są w odniesieniu do konkretnej grupy/klasy oraz indywidualnie. Analiza ta umożliwia ocenę skuteczności stosowanych przez placówkę metod nauczania.

W razie potrzeby jest także przesłanką do modyfikacji w dotychczasowym planie dydaktycznym, celem dostosowania go do aktualnego poziomu wiedzy uczniów. Wprowadzone działania naprawcze dbają zarówno o dobro uczniów, jak i pedagogów.

Działają motywacyjnie oraz zwiększają świadomość stopnia przygotowania teoretycznego do egzaminów. Pozwalają również regularnie podnosić kompetencje i doskonalić metody pracy nauczycieli, co przekłada się na lepszą współpracę w czasie lekcji.

W sposób celowany uwidacznia problemy z określonym przedmiotem. Dopasowanie formy nauczania do możliwości całej klasy i poszczególnych uczniów wpływa korzystnie na wyniki kształcenia.